مهم ترین کاربردهای گلیسیرین دارویی در داروهای موضعی و خوراکی
فهرست مطالب
از مهمترین کاربرد گلیسیرین دارویی در محصولات دارویی می توان عامل جاذب رطوبت، حلال، شیرین کننده، مانع کریستالیزه شدن قند در شربت ها و… نام برد. این ماده ارزشمند در شربت‌های ضد سرفه گرفته تا کرم‌های موضعی، به عنوان یک قهرمان ناشناخته در صنعت داروسازی عمل می‌کند.در این مقاله، به بررسی دقیق نقش گلیسیرین در حوزه داروسازی خواهیم پرداخت و درک خواهیم کرد چرا این ماده یکی از گزینه های محبوب در فرمولاسیون داروهاست.
کاربرد گلیسیرین دارویی در داروهای موضعی و مواد آرایشی: جاذب رطوبت
گلیسیرین گرید دارویی با نام تجاری امونیل یکی از انواع گلیسیرین می باشد که در ترکیبات دارویی مختلف نقش مهمی ایفا کند. یکی از اصلی‌ترین کاربرد گلیسیرین دارویی در صنعت داروسازی، توانایی آن در جذب و حفظ رطوبت به عنوان یک ماده جاذب رطوبت (Humectant) است. این خاصیت برای حفظ پایداری و اثربخشی فرمول‌های دارویی بسیار حیاتی است. با جلوگیری از خشک شدن مواد مؤثره، گلیسیرین به افزایش عمر مفید محصولات کمک کرده و در عین حال، تحویل بهینه دارو به بیماران را تضمین می‌کند.
این ویژگی آن را به عنصری حیاتی در محصولات دارویی موضعی تبدیل کرده است. گلیسیرین گرید دارویی به عنوان مواد اولیه شیمیایی آرایشی در کرم ها، پمادها و لوسیون ها به کار می‌رود تا رطوبت پوست را حفظ کرده، سد محافظتی پوست را ترمیم کند و نفوذ سایر عوامل درمانی را افزایش دهد.
مطالعات نشان داده‌اند که گلیسیرین در بهبود خشکی پوست و حمایت از فرآیند ترمیم زخم‌ها بسیار مؤثر است.همانطور که گفته شد گلیسیرین یکی از پرکاربرد ترین مواد اولیه ها محسوب می شود. جالب است بدانید نرخ رشد سالانه مرکب (CAGR) بازار جهانی گلیسیرین در صنعت داروسازی بین سال های ۲۰۲۱ تا ۲۰۳۰ حدود ۶.۶٪ برآورد شده است (از ۱۳۲٬۰۰۰ تن در سال ۲۰۲۰ به ۲۴۳٬۶۴۱ تن در سال ۲۰۳۰).
بیشتر بخوانید: تأثیر گلیسیرین در محصولات مرطوب کننده
کاربرد گلیسیرین دارویی در داروهای خوراکی:
گلیسیرین گرید دارویی، به عنوان مواد اولیه شیمیایی دارویی در داروهای خوراکی به عنوان حلال، شیرین کننده، تثبیت امولسیون و… مورد استفاده قرار می گیرد که در ادامه به تویح هرکدام می پردازیم .
حلال و کمک حلال :
گلیسیرین دارویی به عنوان یک حلال (solvent) و کمک حلال (co-solvent) مؤثر در فرمولاسیون های دارویی عمل می کند و به حل کردن مواد مؤثره دارویی و افزایش پایداری ترکیبات مایع کمک می نماید. سازگاری آن با محلول های آبی و الکلی، امکان استفاده گسترده در شربت ها را فراهم می سازد. به عنوان مثال، در شربت های ضد سرفه از گلیسیرین برای حل ترکیبات دارویی و ایجاد طعمی دلپذیر استفاده می شود.
عامل شیرین کننده :
گلیسیرین گرید دارویی به‌طور گسترده‌ای در داروهای خوراکی مانند شربت‌ها و قرص‌های مکیدنی مورد استفاده قرار می‌گیرد. طعم شیرین آن نه تنها به بهبود پذیرش این فرمول ها توسط بیماران کمک می کند، بلکه در پوشاندن طعم ناخوشایند برخی مواد مؤثره نیز نقش دارد. همچنین به عنوان عامل شیرین کننده (sweetener) در داروهایی بدون شکر مورد استفاده قرار می گیرد.
علاوه بر این، گلیسیرین به عنوان یک حلال عمل کرده و به حل شدن ترکیبات مختلف کمک می کند؛ در نتیجه، جذب بهتر و فراهمی زیستی (Bioavailability) مؤثرتر دارو در بدن را تسهیل می نماید.
بیشتر بخوانید: مزایای گلیسیرین تولید داخل
عامل تثبیت امولسیون: کاربرد گلیسیرین دارویی در شربت ها
علاوه بر این، گلیسیرین گرید دارویی با نام تجاری امونیل به تثبیت امولسیون ها کمک کرده و از کریستالیزه شدن قند در شربت ها جلوگیری می کند، که این امر موجب حفظ اثربخشی و کیفیت داروها می شود.
مصرف خوراکی آن می تواند باعث کاهش سریع و موقتی فشار داخلی چشم شود. همچنین، گلیسرول را می توان همراه با پروبیوتیک ها مصرف کرد تا تولید مواد ضد میکروبی در دستگاه گوارش انسان افزایش یابد. از گلیسرول به عنوان نشانگر در سنجش بیماری های کبدی نیز استفاده می شود.
سایر کاربرد های گلیسیرین دارویی:
گلیسرول همچنین برای بسته بندی پوست اهدایی که در پیوند پوست استفاده می شود به کار می رود، و در بانک های خون نیز جهت حفظ گلبول های قرمز خون پیش از فرآیند انجماد مورد استفاده قرار می گیرد.
گلیسیرین در محصولات دندان پزشکی مانند خمیردندان و دهان شویه ها مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده به حفظ یکنواختی و قوام محصول کمک می کند.
جنبه های مقرراتی استفاده از گلیسیرین
استفاده از گلیسیرین در محصولات دارویی تحت استانداردهای سخت گیرانه‌ی نظارتی قرار دارد تا ایمنی و اثربخشی آن تضمین شود. استاندارد گلیسیرین BP، FCC و USP از جمله استانداردهای مهم می باشند. در ایالات متحده، سازمان غذا و دارو (FDA) گلیسیرین را به عنوان ماده‌ای که به طور کلی ایمن شناخته می شود (GRAS) به رسمیت می شناسد، که این امر امکان استفاده از آن را در انواع محصولات دارویی فراهم می سازد. تولیدکنندگان موظف‌اند از اصول صحیح تولید (GMP) پیروی کنند تا اطمینان حاصل شود که گلیسیرین به صورت قانونی و مطابق با مقررات صنعت تهیه، فرآوری و مصرف می شود.
شرکت پدیده شیمی جم اولین تولید کننده گلیسیرین در گرید های آرایشی، دارویی و غذایی در ایران با خلوص 99.5% می باشد. جهت خرید گلسیرین و سفارش آن با کارشناسان مجموعه به شماره 02188580000 بگیرید.
سوالات متداول
۱. گلیسیرین در داروهای موضعی چه نقشی دارد؟
گلیسیرین به عنوان یک جاذب رطوبت عمل می‌کند. با حفظ رطوبت پوست، به ترمیم سد محافظتی آن کمک کرده و نفوذ مواد درمانی را افزایش می‌دهد، که این امر اثربخشی کرم‌ها و پمادها را بیشتر می‌کند.
۲. چرا گلیسیرین در شربت‌ها و داروهای خوراکی استفاده می‌شود؟
گلیسیرین هم به عنوان حلال برای حل کردن ترکیبات دارویی عمل می‌کند و هم به دلیل طعم شیرین، باعث پذیرش بهتر دارو توسط بیماران می‌شود. همچنین، به تثبیت شربت‌ها و حفظ کیفیت آن‌ها کمک می‌کند.
۳. آیا استفاده از گلیسیرین در داروها ایمن است؟
بله، گلیسیرین توسط سازمان‌های نظارتی مانند FDA به عنوان ماده‌ای ایمن (GRAS) شناخته شده است. تولیدکنندگان موظف به رعایت استانداردهای سخت‌گیرانه برای تضمین ایمنی و کیفیت آن هستند.