MSDS و TDS در صنایع شیمیایی: تضمین ایمنی و عملکرد

فهرست مطالب

در صنایع شیمیایی، MSDS و TDS از اسناد بسیار حیاتی و ضروری به شمار می روند. برگه MSDS یا برگه اطلاعات ایمنی مواد در حفظ ایمنی کارکنان و پایبندی به مقررات قانونی کاربرد دارد، در حالی که TDS یا برگه اطلاعات فنی اطلاعات فنی لازم برای نحوه‌ استفاده، کاربرد ها و ویژگی ‌های عملکردی مواد شیمیایی را در اختیار کاربران قرار می دهد. این دو سند مکمل یکدیگر بوده و نقش مهمی در مدیریت ایمن، دقیق و مؤثر مواد شیمیایی ایفا می ‌کنند. در این مقاله به بررسی این اسناد، تفاوت‌ های MSDS و TDS و دلایل اهمیتشان در محیط‌ های صنعتی و آزمایشگاهی خواهیم پرداخت.

شرکت دانش بنیان پدیده شیمی جم به عنوان تولید کننده مواد اولیه صنایع شیمیایی می باشد و تمامی محصولات این شرکت دارای برگه MSDS و TDS می باشد.

برگه اطلاعات ایمنی مواد (MSDS): راهنمای ایمنی برای مواد شیمیایی:

تعریف و سیر تکامل اطلاعات ایمنی:

MSDS  (برگه اطلاعات ایمنی مواد)، که امروزه با عنوان SDS (برگه اطلاعات ایمنی) نیز شناخته می ‌شود، سندی است شامل اطلاعات جامع ایمنی که توسط تولید کنندگان، تأمین ‌کنندگان یا وارد کنندگان مواد شیمیایی مطابق با مقررات مربوطه برای مواد یا ترکیبات شیمیایی تهیه می‌ گردد.

از دهه ۱۹۶۰ میلادی، MSDS به ‌تدریج به عنوان یک سند استاندارد در نظام مدیریت جهانی مواد شیمیایی شناخته و پذیرفته شده است. با به ‌روزرسانی و پیشرفت مستمر مقررات جهانی در حوزه مواد شیمیایی (نظیر مقررات REACH اتحادیه اروپا، استاندارد OSHA در آمریکا، و نظام هماهنگ جهانی GHS زیر نظر سازمان ملل)، محتوای MSDS و قالب آن به ‌صورت بین ‌المللی استاندارد و مورد پذیرش جهانی قرار گرفته است.

هدف و مخاطبان اطلاعات ایمنی مواد:

برگه‌ های اطلاعات ایمنی مواد (MSDS) نقش حیاتی در حفظ سلامت و ایمنی شغلی دارند. کارفرمایان، کارکنان آزمایشگاه، امدادگران و افراد مسئول حمل و نقل به طور گسترده‌ ای به این اسناد متکی هستند.

ساختار و محتوا MSDS استاندارد:

MSDS استاندارد معمولاً شامل ۱۶ بخش است که هر کدام دارای الزامات محتوایی مشخص می ‌باشند:

  1. مشخصات ماده/ ترکیب و شرکت تولید کننده (نام محصول، نام تولید کننده، فرمول شیمیایی، نام های دیگر، اطلاعات تماس تولید کننده و شماره تماس اورژانسی ) شرکت پدیده شیمی جم پیشرو در تولید مواد اولیه صنایع شیمیایی تمامی این اطلاعات را به درستی ارائه می دهد.
  2. شناسایی خطرات و علائم حفاظتی
  3. ترکیب و اجزای تشکیل دهنده محصول
  4. اقدامات کمک‌ های اولیه
  5. اقدامات اطفاء حریق
  6. اقدامات در صورت بروز نشت یا انتشار تصادفی ماده
  7. نحوه‌ نگهداری و حمل‌ و نقل
  8. اطلاعات حفاظتی در هنگام کار و تماس با ماده (کنترل های فردی و کنترل های بهداشتی و زیست محیطی)
  9. مشخصات فیزیکی و شیمیایی (شکل ظاهری، رنگ، بو، چگالی، ویسکوزیته، دمای جوش، دمای ذوب و …)
  10. پایداری و واکنش‌ پذیری ماده
  11. اطلاعات سم‌ شناسی ماده
  12. اطلاعات زیست ‌محیطی
  13. ملاحظات مربوط به دفع ماده
  14. اطلاعات مربوط به حمل ‌و نقل
  15. اطلاعات قانونی و مقرراتی
  16. سایر اطلاعات

کاربرد و اهمیت برگه اطلاعات ایمنی مواد برای تولید کنندگان محصولات شیمیایی:

  • تضمین رعایت قوانین و مقررات در فرآیند های تولید، فروش، واردات / صادرات، حمل و نقل و نگهداری مواد اولیه شیمیایی صنعتی
  • ارائه اطلاعات علمی و درست درباره خطرات به منظور پیشگیری از ریسک ‌های ایمنی در کار با مواد شیمیایی
  • ارتقاء حفاظت از محیط زیست و سلامت انسان

آیا نیاز است تمام اطلاعات موجود در یک MSDS را بدانیم؟

در حقیقت، نیازی نیست همه جزئیات موجود در MSDS را به خاطر بسپارید، اما بسیار مهم است که قبل از استفاده از هر ماده یا محصول شیمیایی خاص، حتماً اطلاعات ایمنی مواد مربوط به آن را به دقت مطالعه کنید. ایجاد فرهنگ مطالعه و آشنایی با این سند پیش از شروع کار با هر ماده شیمیایی، نقش کلیدی در حفظ ایمنی فردی و جلوگیری از حوادث دارد.

مطالعه MSDS به کاربران کمک می‌ کند تا خطرات احتمالی را بشناسند، نکات ایمنی را رعایت کنند و در مواقع اضطراری اقدامات مناسبی انجام دهند. بنابراین، آموزش و ترغیب کارکنان به مطالعه منظم اطلاعات ایمنی مواد یکی از مهم‌ ترین گام‌ ها در ارتقاء فرهنگ ایمنی در هر محیط کاری است. پدیده شیمی جم همواره بر آموزش و آگاهی‌ رسانی در این زمینه تأکید دارد.

استفاده از نسخه های قدیمی MSDS : هشداری برای تولیدکنندگان مواد شیمیایی

به طور کلی استفاده از نسخه‌ های قدیمی MSDS و TDS توصیه نمی ‌شود، به طور مثال ممکن است اطلاعات موجود MSDS با توجه به ‌روز رسانی ‌های جدید در فرمولاسیون محصولات، استانداردهای ایمنی، و مقررات قانونی منسوخ شده یا ناکافی باشد. تولید کنندگان و تأمین ‌کنندگان مواد اولیه شیمیایی موظف هستند MSDS را به‌ صورت منظم بازبینی و در صورت نیاز به ‌روز رسانی کنند تا آخرین داده ‌های ایمنی و فنی را منعکس نماید.

استفاده از اطلاعات ایمنی مواد به‌ روز، تضمین می‌ کند که کاربران با جدیدترین اطلاعات خطرات، روش‌ های ایمنی و اقدامات اضطراری آشنا هستند و می ‌توانند به بهترین نحو از خود و محیط کار خود محافظت کنند. به همین دلیل، همواره توصیه می ‌شود قبل از استفاده از هر ماده شیمیایی، نسخه جدید و معتبر MSDS را دریافت و مطالعه نمایید.

(TDS) برگه اطلاعات فنی، مشخصات کلیدی مواد اولیه شیمیایی 

TDS یک سند فنی است که توسط تولید کننده یا تأمین ‌کننده تهیه می ‌شود و عملکرد محصول، خواص فیزیکی و شیمیایی، حوزه‌ های کاربرد و روش ‌های استفاده از آن را به ‌طور دقیق شرح می ‌دهد. هدف اصلی این سند، فراهم کردن پایه ‌ای علمی برای انتخاب محصول، طراحی کاربردی، و بهینه ‌سازی فرآیند ها  می باشد. برای تولید کنندگان محصولات شیمیایی، درک TDS  مواد اولیه شیمیایی اهمیت بسیاری دارد.

محتوای اصلی TDS:

  • اطلاعات پایه درباره محصول: شامل نام محصول، کدهای شناسایی و تولید کننده
  • خصوصیات فیزیکی و شیمیایی : شامل چگالی، نقطه ذوب، نقطه جوش، pH و سایر ویژگی‌ های مهم برای مواد شیمیایی.
  • ویژگی ها : مزایای خاص و منحصر به فرد محصول.
  • کاربرد ها : صنایع و حوزه‌ هایی که محصول می‌ تواند در آن‌ ها استفاده شود (مثلاً کاربرد در صنایع شوینده یا رنگ‌ سازی).
  • انبارش و پایداری :شرایط نگهداری صحیح و مدت زمان پایداری محصول

نقش و کارکرد TDS برای تولیدکنندگان محصولات شیمیایی:

این سند به مهندسان، کارشناسان فنی و خریداران  در صنایع شیمیایی کمک می‌ کند تا با درک ویژگی ‌های فیزیکی، شیمیایی و عملکردی محصول، بهترین گزینه را متناسب با نیاز پروژه یا فرآیند خود انتخاب کنند. این برگه همچنین در طراحی مهندسی، بهینه ‌سازی فرآیند های تولید، بررسی سازگاری مواد، و تنظیم پارامترهای کاربردی مورد استفاده قرار می‌ گیرد. علاوه بر این، در بخش ‌های بازاریابی، مناقصات، خدمات پس از فروش و پشتیبانی فنی، اطلاعات موجود در TDS مبنای تصمیم‌ گیری‌ های فنی و تجاری است. به همین دلیل،  TDS یک ابزار کلیدی برای ارتباط مؤثر میان تولید کننده مواد شیمیایی (هم چون پدیده شیمی جم) و مصرف‌ کننده در زنجیره تأمین محصولات شیمیایی به ‌شمار می‌ رود.

نتیجه‌ گیری : هم‌افزایی MSDS و TDS برای ایمنی و کارایی در صنعت شیمی

– برگه اطلاعات ایمنی مواد (MSDS) ابزار ضروری برای اطلاع ‌رسانی درباره خطرات بوده و با رعایت الزامات قانونی ایمنی، در قالب استاندارد ۱۶ بخشی بر اساس سیستم GHS تهیه می ‌شود.
– در مقابل، برگه اطلاعات فنی (TDS) تصمیم‌ گیری‌ های فنی را با ارائه مشخصات محصول، داده‌ های عملکردی و راهنمای کاربرد پشتیبانی می‌ کند.
– این دو سند مکمل یکدیگر و به یک اندازه ضروری هستند MSDS برای ایمنی و TDS برای کارایی و عملکرد.
– در آزمایشگاه‌ های تحت نظارت، واحد های تولیدی و محیط‌ های تحقیق و توسعه، استفاده همزمان از MSDS و TDS تضمین‌ کننده‌ استفاده ‌ای ایمن، مؤثر و مطابق با مقررات از مواد شیمیایی خواهد بود.

منابع:

https://www.osha.gov/sites/default/files/publications/OSHA3514.pdf

https://hse.khu.ac.ir/files/site114/files/MSDS.docx_(1).pdf

دسته‌بندی نوشته‌ها